Sinds het voorjaar van 2021 is Gert-Jan Hospers samen met Marco Krijnsen (IJsselacademie) en Han van den Heuvel (Routenetwerken Twente) bezig met een groot project om op maar liefst 660 fietsknooppunten in Twente oude verhalen opnieuw tot leven te brengen. Niet alleen voor toeristen. Onderzoek heeft uitgewezen dat zo’n 85% van de mensen die gebruik maken van het fietsnetwerk uit de eigen regio komt. Gert-Jan: ‘We gaan mensen niet vermoeien met saaie opsommingen of gedetailleerde geschiedschrijving. We willen mensen verrassen met iets wat ze weer doorvertellen. Want verhalen vertellen verbindt ons niet alleen met het landschap maar ook met elkaar.’

Storytelling
Wat Gert-Jan drijft? Als bijzonder hoogleraar bij de afdeling Geografie van de Radboud Universiteit houdt hij zich bezig met thema’s in stad en regio, city- en regiomarketing en plattelandsvraagstukken. Met zijn stichting Stad en Regio past hij de academische benadering toe in de praktijk. Zijn motto? Onderzoek op ooghoogte. ‘Ik vind het een uitdaging om mensen beter te laten kijken: Waarom is iets op die plek? Wat is er eerder gebeurd op deze plek? Storytelling is – denk ik – de manier om mensen enthousiast te maken voor het landschap en inzicht te geven in de veranderingen die erin plaatsvinden.’ En de fiets is het ideale vervoermiddel om het landschap te verkennen.

De verhalen
Het opduikelen van interessante en spannende verhalen voor de fietsknooppunten is een hele klus. Gert-Jan: ‘Op dit moment lees ik ter inspiratie bijvoorbeeld de regiothriller ‘Hellehonden’ van Jan en Sanne Terlouw. Ook struin ik al maandenlang kringloopwinkels af op zoek naar lokale jaar- en geschiedenisboeken. Daarnaast beschikt de IJsselacademie over veel materiaal en uiteraard melden we ons bij de vele heemkunde-verenigingen en historische kringen die Twente telt. Die clubs vormen onze belangrijkste bron. Zo waren we al bij de historische kring in Losser, een enorm actieve vereniging. Zij vertelden ons onder andere het volgende verhaal dat goed past bij knooppunt 52 in Overdinkel:

Smeltende boter
Het is 1935. In Overdinkel is het, net als in de rest van Nederland, crisis. Veel mensen zijn werkeloos, de armoede is groot en de prijzen voor levensmiddelen hoog. Er is één gelukje voor de inwoners van grensdorp Overdinkel. De boter is in Duitsland veel goedkoper en dat levert leuke bijverdiensten op. Door de Duitse boter te verstoppen in ruime pantalons passeren vrouwelijke smokkelaars uit Overdinkel ongestoord de grens. Totdat de douaniers argwaan krijgen en de dames na hun aanhouding een tijdje laten wachten bij een warme kachel… Zo duurt het niet lang tot de boter smelt en langs hun benen op de grond druipt. Leuk om te weten: het huis aan de Hoofdstraat 310 heeft twee ingangen. Een aan de Duitse en een aan de Nederlandse zijde van de grens. De bewoners profiteren letterlijk en figuurlijk van twee werelden. Bij schaarste bijvoorbeeld maar ook in tijden van strenge coronamaatregelen.

Drie keer vertaald
Om bij knooppunt 52 te blijven: daar staat nu al een bord met de naam, een omgevingskaart en een algemene uitleg van het fietsroutenetwerk. ‘Het bestaande folie op dat bord vervangen we door een nieuw folie waarop naast de kaart het ‘Smeltende boter’-verhaal staat. Omdat 85% van de doelgroep afkomstig is uit de eigen regio, komt er niet alleen een vertaling in het Engels en Duits maar ook in het Twents. En dat kan best vermakelijk worden: niemand minder dan Herman Finkers tekent voor die Twentse vertaling.’ De verhalen kun je te zijner tijd natuurlijk ook lezen in de bijbehorende route-app en worden – als alles volgens plan verloopt – gebundeld in een boekje!