Bezoekers en inwoners van 5-sterren fietsprovincie Overijssel fietsen graag in een mooie omgeving. En wat is er nou mooier dan fietsen langs en over het water. Dat is mogelijk met de vele fietspontjes die in Overijssel te vinden zijn. In de afbeelding hieronder zijn de Fietspontjes in Overijssel gepresenteerd (Veerponten.nl, 2023). Daar is te zien dat er met name bij rivieren de IJssel
en de Overijsselse Vecht veel fietspontjes te vinden zijn. In de regio Twente zijn er beduidend minder fietsponten. In het waterrijke Nationale Park Weerribben is de Ecowaterliner sinds een aantal jaren populair – waarbij recreanten met fiets en al – over een groter watergebied vervoerd kunnen worden.
Mensen fietsen graag over aantrekkelijke routes. Dit lijkt zeer aannemelijk, maar de aantrekkelijkheid van een route is zeer bepalend voor de ervaring. Een aantrekkelijke vervoerswijze of route trekt mensen aan, ze maken er graag nog een keer gebruik van (Goudappel Coffeng, 2018). Ze zijn er in allerlei soorten en maten: op zonne-energie, met kabel, met motoren of zelfs met roeispanen. De oudste handbediende pont van Nederland, het Haersterveer vaart zomers over de Vecht bij Zwolle en brengt maximaal vier voetgangers en fietsers voor 60 cent per persoon naar de overkant. Ooit werden hier landbouwwagens en vee overgezet, later was er een dienst met een roeiboot. Fietsers kunnen bij fietsponten wel voor verrassingen komen te staan, zo is er vaak een winter- en zomerdienstregeling en kan de pont maar zo uit de vaart zijn, waardoor er kilometers omgefietst moet worden. De Vereniging Vrienden van de Voetveren vermeldt op haar website www.veerponten.nl al jaren alle veren in Nederland. Je kunt met je smartphone, tablet en PC vanaf elke plek in Nederland zien waar het dichtstbijzijnde veer in de omgeving is.
Er zijn helaas geen cijfers bekend van het gebruik van Fietspontjes in Nederland (en in Overijssel). Wel wordt er door zeer veel toeristische sites promotie gemaakt over de aantrekkelijkheid van fietspontjes. Er kan wellicht alleen gezegd worden dat een pontje (mogelijk) het gebruik van een fietsroute stimuleert door een praktijkvoorbeeld. In 2016 was de Velsertunnel (A22) negen maanden afgesloten voor een grootschalige renovatie. Er werd toen een fietspont ingezet voor het fietsverkeer. Tijdens de sluiting van de Velsertunnel werd het aantal reizigers dat gebruikmaakte van de pont nauwlettend gevolgd. Met een gemiddeld aantal van 5.500 reizigers per dag lag dit aantal in die periode 40% hoger dan normaal. Na de heropening van de Velsertunnel ligt het gebruik nog steeds 15% hoger dan voor de afsluiting. Het varen met twee ponten vergrootte ook de betrouwbaarheid van de dienstregeling. Bovendien is de pont erg geliefd bij reizigers. 83% van de deelnemende fietsers van IJmond Bereikbaar vindt de fietspont belangrijk. In elke externe bijeenkomst die het projectteam hield werd aangegeven dat de spitspont erg wordt gewaardeerd. Mede hierdoor was het draagvlak hoog voor de renovatie en afsluiting van de Velsertunnel (Rijkswaterstaat, 2023).
Het zijn onmisbare schakels in veel fiets- en wandelroutes: de veerponten, ook wel ‘veertjes’ genoemd. Echter worden door wisselende en extreem lage of hoge waterstanden op meerdere plekken in het land de veerponten soms uit de vaart gehaald. De aarde warmt helaas in rap tempo op. In de afgelopen jaren zien we daarom ook steeds meer droogte of extreme regenval, ook in Overijssel. De effecten hiervan zijn voor grotere veerponten (Nu.nl, 2022) al merkbaar. Deze worden met grote droogte of veel regenval uit de vaart gehaald. Als deze tendens zich doorzet is dit ook een mogelijke bedreiging voor de kleinere fietspontjes. Voor de (nabije) toekomst is het belangrijk hier rekening mee te houden bij aanbod- en productontwikkeling. Los van klimaatgevolgen staan veerponten ook om andere redenen onder druk. Uit onderzoek van VNG Gelderland (Fietsplatform, 2023) blijkt dat De Gelderse Veren op zoek zijn naar een structurele oplossing voor veren en pontjes, die van groot belang zijn voor de recreatie. De basis voor een toekomstbestendig verenbestand ligt volgens de werkgroep in een goede samenwerking tussen overheden, betrokken partijen en belanghebbenden.
Ben je werkzaam bij een gemeente, provincie, toeristische- of bestemmingsmanagement organisatie? Staan er plannen voor nieuwe of herziene fietsroutes, in het bijzonder pontjesroutes op de agenda? Kom gerust in contact met onze adviseurs voor relevante data en inzichten. Stichting 365 Dagen Fietsen is actief op zoek naar partijen, ondernemers en initiatieven die actief zijn in Overijssel op het gebied van de fiets. Wil je meer informatie over dit onderwerp of een adviesgesprek? Neem dan vrijblijvend contact op met 365 dagen fietsen in Overijssel via info@365dagenfietsen.nl.
Fietsberaad 8 (2005) – Fietspontjes, via Fietsberaad.nl
Goudappel Coffeng (2018) – Onderzoek reistijdbeleving fietsers
Nu.nl (2022) – Droogte legt pontjes stil, via Extreem-lage-waterstand-haalt-op-meerdere-plekken-veerponten-uit-de-vaart
Rijkswaterstaat (2023) – Inzet fietspontjes, via RWS Duurzame mobiliteit
Schrijver & Palhaar (2015) – Optimalisatie van gebruiksfuncties voor een toekomstbestendig Vechtdal, via Greeni.nl
nl (2023) – Veerponten, via https://veerponten.nl/
